Οι εκλογές «της βίας και της νοθείας» στη Βέροια

Οι εκλογές του Φθινοπώρου του 1961 έμειναν γνωστές ως οι εκλογές «της βίας και της νοθείας» λόγω των διαφόρων μεθόδων βίας που χρησιμοποιήθηκαν από τα όργανα ασφαλείας του Κράτους καθώς και από άλλους παρακρατικούς σχηματισμούς, αλλά και των μεθόδων νοθείας που ακολουθήθηκαν για την αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος, κυρίως στα αστικά κέντρα. Μέσα σε ένα εξαιρετικά ρευστό πολιτικό κλίμα με κύρια χαρακτηριστικά τις πολιτικές αναταραχές, τους διαξιφισμούς μεταξύ των κομμάτων εξουσίας, αλλά και την εμπλοκή του στρατού καθώς και άλλων ξένων μυστικών υπηρεσιών στην τρέχουσα πολιτική ζωή της χώρας, οι Έλληνες πολίτες κλήθηκαν να ψηφήσουν την Κυβέρνηση, η οποία θα οδηγήσει τη χώρα με ασφάλεια προς το μέλλον.

Κύριοι αντίπαλοι αναδεικνύονται η Ε.Ρ.Ε. του Κωνσταντίνου Καραμανλή και η Ένωση Κέντρου με αρχηγό τον Γεώργιο Παπανδρέου, η οποία μόλις είχε σχηματιστεί. Η πάλη εναντίον του Κομμουνισμού και η μείωση των ποσοστών της Ε.Δ.Α., με αφορμή την ανάδειξή της στη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης στις εκλογές του 1958, αναδεικνύεται στο ύψιστο διακύβευμα της συγκεκριμένης εκλογικής αναμέτρησης, σε σημείο που ο ίδιος ο αρχηγός της Ε.Ρ.Ε. να καλεί τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν την Ε.Κ., αν δεν επιθυμούν να στηρίξουν την Ε.Ρ.Ε., αμφισβητώντας ταυτόχρονα την δυνατότητα της να δώσει βιώσιμη Κυβέρνηση στον τόπο.

Σε τοπικό επίπεδο η προεκλογική περίοδος χαρακτηρίζεται από έντονες εσωκομματικές ζυμώσεις, τόσο στο χώρο της Ε.Ρ.Ε., όσο και στο χώρο της Ε.Κ. Πολιτικοί αντίπαλοι αλληλοκατηγορούνται μέσω προκηρύξεων, αλλά και δημοσιευμάτων στα φύλλα των τοπικών εφημερίδων, οι οποίες, χωρίς υπερβολή, αναδεικνύονται σε όργανα υποστήριξης της μιας ή της άλλης παράταξης, του ενός ή του άλλου υποψηφίου. Ψηφοφόροι που ανήκουν στο χώρο της παλαιάς Ε.Δ.Α. και του Αγροτικού Κόμματος, που συνασπίστηκαν στον ενιαίο σχήμα του Π.Α.Μ.Ε., γίνονται αποδέκτες κρουσμάτων βίας, τα οποία λίγο πριν τις εκλογές επεκτείνονται και προς τους ψηφοφόρους της Ε.Κ. Καραμανλής και Παπανδρέου επισκέπτονται την πρωτεύουσα της Ημαθίας, τη Βέροια, για να εκθέσουν το κυβερνητικό τους πρόγραμμα, ενώ ο Καραμανλής έρχεται αντιμέτωπος με έντονα διαμαρτυρόμενους διαδηλωτές και οι σκηνές που εκτυλίσσονται θυμίζουν έντονα την εποχή του Μεσοπολέμου, καθώς ψηφοφόροι ποντιακής καταγωγής διαμαρτύρονται κατά την άφιξή του στην πόλη, για την μη συμπερίληψη του ποντιακής καταγωγής υποψηφίου της Ε.Ρ.Ε., Παναγιωτίδη, στα ψηφοδέλτια του κόμματος. Τελικά, τα αποτελέσματα θα αποδείξουν ότι οι ψηφοφόροι της Ημαθίας, επιδεικνύοντας ισχυρό πολιτικό χαρακτήρα, δεν επηρεάστηκαν ιδιαίτερα από τα κρούσματα βίας και τραμπουκισμού των σωμάτων ασφαλείας του παρακράτους, που έλαβαν χώρα στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.

Η παρούσα εισήγηση επιχειρεί να παρουσιάσει το πολιτικό κλίμα της περιόδου που προηγήθηκε των εκλογών της 29ης Οκτωβρίου 1961 στην Ημαθία, με επίκεντρο την πρωτεύουσα του νομού, τη Βέροια. Επίσης, επιχειρεί να δείξει τις δυνάμεις και τα γεγονότα που συνέβαλαν με οποιοδήποτε τρόπο στο τελικό αποτέλεσμα της εκλογικής αναμέτρησης. Προς το σκοπό αυτό, θα χρησιμοποιηθεί ο τοπικός Τύπος, ο οποίος συνέβαλε ιδιαίτερα στην προβολή των κομμάτων και των υποψηφίων, τα δικαστικά αρχεία του πρωτοδικείου Βέροιας, στα οποία έγιναν καταγγελίες για περιστατικά βίας, καθώς επίσης και η βιβλιογραφία στην οποία περιλαμβάνονται έργα των πρωταγωνιστών και λοιπών τοπικών συγγραφέων.

Περίληψη της εισήγησης του Εμμανουήλ Γ. Ξυνάδα στην Ημερίδα της Ε.Μ.Ι.Π.Η. "Μιλάμε για τη Βέροια του 20ου αιώνα" (1950-1974) - Από τον Εμφύλιο έως τη Χούντα.

Περισσότερα βλ. στον σύνδεσμο που ακολουθεί: http://emiph.blogspot.gr/2015/10/20-1950-1967.html