Μια ημέρα μετά την Απελευθέρωση της Βέροιας (17-10-1912)

Μια ημέρα μετά την απελευθέρωση της πόλης, στις 17 Οκτωβρίου 1912 το πρωί ετελέσθη πανηγυρική Θεία Λειτουργία κατά την οποία χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος και Αρχιμανδρίτης, από τον Μητροπολίτη Βεροίας Καλλίνικο, ο μέχρι τότε διάκονος και ιεροκήρυκας του Ελληνικού Στρατού Παντελεήμων Φωστίνης, ο οποίος συνόδευε το Ελληνικό στην εκστρατεία για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Λέγεται, ότι η χειροτονία έγινε «τη  επιμόνω, απαιτήσει του  Διαδόχου Κωνσταντίνου». Η χειροτονία του Παντελεήμονος Φωστίνη, στις 17 Οκτωβρίου του 1912, αποτελεί ένα από τα λιγότερο γνωστά στοιχεία, για τα γεγονότα που ακολούθησαν την απελευθέρωση και πιθανότατα τελέστηκε με την παρουσία του Διαδόχου του ελληνικού Θρόνου, ο οποίος επανήλθε στη Βέροια, περί την 9η πρωινή, από την Κοζάνη στην οποία είχε επιστρέψει το βράδυ της προηγούμενης ημέρας.

Το στοιχείο αυτό προκύπτει από κάποια γεγονότα τα οποία μεσολάβησαν καθώς και από κάποιες αναφορές στη βιβλιογραφία. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνεται η αναφορά του διαδόχου προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, που αποστέλλεται από την Κοζάνη, στις 16 Οκτωβρίου, ώρα 5 μ.μ. και αναφέρει: «Κοζάνη 16 5.00 μ.μ. «Μετὰ τὴν χθεσινὴν ἀγγελθεῖσαν ἀψιμαχίαν μεταξὺ ἡμετέρων καὶ ἐχθρικοῦ ἀποσπάσματος ἐκ πεζικοῦ καὶ πυροβολικοῦ κατέχοντος τὸ στενὸν τοῦ Τριποτάμου καὶ μετὰ τὴν ἑτέραν ἀψιμαχία μεταξὺ ἡμῶν καὶ μικροῦ ἐχθρικοῦ τμήματος ἐν Ξηρολιβάδῳ ὁ ἐχθρὸς ὑπεχώρησε τὴν νύκτα ἐγκαταλείψας τὴν Βέρροιαν εἰς ἥν εἰσῆλθον σήμερον. Ὁ λαὸς ἐνθουσιωδῶς ὑπεδέχθη. Οἱ Ὀθωμανοὶ κάτοικοι διέμειναν ἐν τῇ πόλει, οἱ δὲ προύχοντες ἐξ’ αὐτῶν παρουσιασθέντες ἐδήλωσαν ὑποταγήν. Κατὰ τὰς χθεσινὰς ἀψιμαχίας ἐπληγώθησαν 12 ὀπλίται». ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Διάδοχος». Επίσης, ο Αναστάσιος Χριστοδούλου κάνει λόγο για επιστροφή του διαδόχου στη Βέροια, περί την 9η πρωινή. Τέλος, ο Αναστάσιος Καρατζόγλου αναφέρει ότι ο διάδοχος έφτασε στη Βέροια για πρώτη φορά την 17η Οκτωβρίου 1912, οπότε και τον υποδέχτηκαν επίσημα κλήρος και λαός, κάτι το οποίο μάλλον δεν ισχύει, αφού ο διάδοχος έφτασε στη Βέροια, ήδη το μεσημέρι της 16^ης Οκτωβρίου, στοιχείο που επαληθεύεται από αρκετές πηγές.

Την ίδια ημέρα από τη Βέροια, ο Κωνσταντίνος κήρυξε την εφαρμογή του στρατιωτικού νόμου, καλώντας όλους τους κατοίκους των περιοχών που καταλήφθηκαν να αφοσιωθούν στο έργο τους και να αποφύγουν οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη, η οποία θα τους έφερνε αντιμέτωπους με τις βαρύτατες ποινές που θα επέβαλλαν τα στρατιωτικά δικαστήρια.

Περισσότερα στοιχεία για τον Παντελεήμονα Φωστίνη και τη Διακήρυξη του Διαδόχου Κωνσταντίνου από της Βέροια βλ. στο επετειακό τεύχος των Χρονικών Ιστορίας και Πολιτισμού της Ε.Μ.Ι.Π.Η.