Η βεροιώτικη αποκριά μεταπολεμικά

Στα μεταπολεμικά χρόνια η Βέροια συνέχιζε να γιορτάζει την αποκριά. Πλέον, το επίκεντρο μεταφέρθηκε στα καφενεία και στα κέντρα της πόλης, όπου κομπανίες πλανόδιων μουσικών έστηναν γλέντια, στα οποία συμμετείχαν οι θαμώνες τους. Μεταξύ αυτών αναφέρονται ο «Πράσινος Κήπος», στην οδό Ανοίξεως, το «Σκρετ», στην οδό 16ης Οκτωβρίου, το «Διεθνές», στη συμβολή των οδών Μητροπόλεως και Μάρκου Μπότσαρη, τα «Ηλύσια» στην οδό Κεντρικής κ.α.

Από το έτος 1945 δύο αδέλφια ξεκίνησαν να δίνουν άλλο χρώμα στη βεροιώτικη αποκριά. Πρόκειται για τους αδελφούς Δροσινούς, οι οποίοι γύριζαν στην πόλη με τη συνοδεία ζουρνάδων και νταουλιών και προσέφεραν στο κοινό, θέαμα και διασκέδαση (Εικ. 1). Το έθιμο ξεκίνησε όταν ο ένας εκ των δύο αδελφών, ο Λευτέρης, επισκέφθηκε το σπίτι του αδελφού του Δημήτρη με τη συνοδεία παραδοσιακών οργάνων και από εκεί ξεκίνησε ένα παραδοσιακό πανηγύρι. Από τότε, το έθιμο εξελίχθηκε και διατηρήθηκε μέχρι το έτος 1993.

Σύμφωνα με τις διάφορες μαρτυρίες το πανηγύρι ξεκινούσε με την επίσκεψη των Δροσινών στο πατρικό τους σπίτι για να πάρουν την ευχή του γερό-Μιχάλη και της μπάμπως της Λένγκως. Στη συνέχεια ακολουθούσαν επισκέψεις σε σπίτια γνωστών και φίλων σε καθένα από τα οποία στήνονταν γλέντια και οι παρόντες είχαν την ευκαιρία να πιούν κρασί και να διασκεδάσουν με χορό και τραγούδι. Μεταξύ των διαφόρων σπιτιών, οι Δροσινοί επισκέπτονταν το σπίτι του πρώην δήμαρχου Αναστάσιου Καρατζόγλου, της κυρά-Κατίνας Σερεμέτα, της δασκάλας, σε ένδειξη τιμής, αλλά και του γνωστού λαογράφου Στέλιου Σβαρνόπουλου. Το δρομολόγιο της αποκριάτικης παρέας ήταν απρόβλεπτο, περιδιάβαινε όλους τους δρόμους της πόλης και σε διάφορα σημεία στεκόταν και στήνονταν ο χορός. Μπροστά οι Δροσινοί και από πίσω το τακίμι, όπως αποκαλούνταν η ορχήστρα με τα παραδοσιακά όργανα, συνήθως ζουρνάδες και νταούλια, χωρίς να λείπουν και οι παραλλαγές. Μεταξύ των τραγουδιών που ακούγονταν ήταν οι «τρεις τζαντιρμάδες», αλλά και τα παραδοσιακά τραγούδια που εξέφραζαν την αιώνια επιθυμία του έθνους για τον επαναπατρισμό των πάλαι ποτέ χαμένων εδαφών, όπως π.χ. «τα ευζωνάκια» κ.α. Τέλος, όσον αφορά το χορό, οι Δροσινοί παρουσιάζονται ως δεξιοτέχνες του. Η δεξιοτεχνία αυτή οφείλεται στις φιγούρες του Λευτέρη, ο οποίος έσερνε το χορό και στα κρατήματα του Μήτσου, ο οποίος τον ακολουθούσε. Μεταξύ των διαφόρων χορών που παρουσίαζαν ήταν ο νιζάμικος, οι συρτοί, ο μουσταμπέικος κ.α. Η αποκριάτικη παρέα κατέληγε στα καφενεία της πόλης (Εικ. 3), όπου συνεχιζόταν το γλέντι. Εκτός όμως από το παραδοσιακό γλέντι, το οποίο στηνόταν στα καφενεία της πόλης, στα σπίτια οι Βεροιώτες συνέχιζαν να γιορτάζουν οικογενειακά την αποκριά.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, η βεροιώτικη αποκριά άρχισε να παρουσιάζει σημάδια αστικοποίησης. Το έτος 1958, όπως μαρτυρείται στον Τύπο της εποχής, οι απόκριες γιορτάστηκαν, εκτός των άλλων, με παρέλαση αρμάτων επάνω στα οποία επέβαιναν μεταμφιεσμένοι.

Η αρχή της δεκαετίας του 1960 επεφύλασσε μια αρνητική εξέλιξη στις γιορτές του καρναβαλιού στη Βέροια. Ένα στυγερό έγκλημα κατά της εβραϊκής οικογένειας Αζαριά συσχετίστηκε με αυτές και το γεγονός αυτό αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα της ανάπτυξης των σχετικών γιορτών στην πόλη. Το γεγονός χαράχτηκε στη μνήμη των κατοίκων της πόλης, πολλοί από τους οποίους το θυμούνται και το αναφέρουν μέχρι τις μέρες μας.

Παρακάτω παρουσιάζεται η είδηση του εγκλήματος όπως την κατέγραψε ο Τοπικός Τύπος της πόλης μας (Εικ. 3).

ΕΝΑ ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΟΝ ΕΓΚΛΗΜΑ

Αποτρόπαιον έγκλημα συνετάρραξεν σήμερον την πρωίαν την πόλιν μας. Το φιλησυχώτατον ζεύγος της πόλεώς μας του Ιακώβ Αζαριά κατεσφάγη χθες την εσπέραν εντός της παρά την Δημ. Αγοράν κειμένης οικίας του. Οι δολοφόνοι αφού εξετέλεσαν το αδεχθές έργον των και διέρρηξαν το χρηματοκιβώτιον, περιέλουσαν τα δύο πτώματα με πετρέλαιον και έθεσαν πυρ με σκοπόν να το συγκαλύψουν.

Η Αστυνομία ενεργεί διά την αποκάλυψιν των ληστών.

Θαρραλέος, 20-201961, 2

Απόσπασμα από την έκδοση της Εταιρείας Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας, Όψεις και Πτυχές της Βεροιώτικης Αποκριάς από τα οθωμανικά χρόνια ως τα τέλη του 20ου αιώνα, Βέροια, 2014, εμπλουτισμένο με νεώτερα στοιχεία.